❤️Chcemy sprawiać radość❤️
Na początku jest całkiem łatwo. Literki wychodzą równe, a wyniki zadań poprawne. Sypią się czerwone kropki, słoneczka, uśmiechy, a później nawet piątki i szóstki. Zawsze jednak pojawia się moment, w którym coś sprawi trudność. Słówek na angielskim trzeba nauczyć się więcej niż wcześniej, pani od przyrody pyta o nazwy drzew, a na polskim okazało się, że „hamak” nie pisze się przez „ch”. Jak to wszystko zapamiętać? Przedstawiamy mnemotechniki, które wyciągną malucha z niejednych tarapatów.
Może pamiętasz, jak w jednej z części serii o Harrym Potterze Dolores Umbridge, nauczycielka obrony przed czarną magią, ukarała chłopca, polecając mu napisać wiele razy „Nie będę opowiadać kłamstw”. Zdecydowanie nie była to metoda, którą pochwalałyby dzisiaj grona pedagogiczne, jednak zastanówmy się nad czymś innym – czy przepisując w kółko jedno zdanie, Harry faktycznie mógł na zawsze zapamiętać, żeby nie kłamać?
Mnemotechniki to metody zapamiętywania, które są oparte na zrozumieniu danego zagadnienia, a nie nadwyrężaniu pamięci i żmudnych powtórkach. Uczniowie często żartują, że stosują „technikę 3 x Z: zakuć, zdać, zapomnieć”. Mnemotechniki wykorzystujemy po to, żeby nie tylko dostać piątkę, ale też zdobyć wiedzę, która trwale zapisze się w głowie. Warto pokazywać je dzieciom od najmłodszych lat. Kiedy nauczą się wykorzystywać je do zapamiętywania prostych zagadnień, będą umiały ułatwić sobie naukę trudniejszych rzeczy w przyszłości.
Podstawowym założeniem mnemotechniki dla dzieci jest angażowanie wszystkich zmysłów. Im więcej dzieje się podczas nauki – na przykład włączamy do nauki elementy eksperymentu, dodajemy smaki i zapachy – tym bardziej angażujemy obie półkule mózgu, który, pracując intensywniej, lepiej przyswaja informacje. Przykład? Jeśli chcesz, żeby dziecko nauczyło się rozpoznawać kształty liści drzew, zabierz je na wycieczkę do lasu. W zapamiętaniu treści lektury pomoże obejrzenie filmu lub spektaklu teatralnego, a kolory tęczy można ubrać w wesołą rymowankę.
Uczenie dziecka mnemotechnik po to, by mogło uczyć się efektywniej może nie zadziałać. Dzieci nie myślą analitycznie, w sposób, który pozwala im przewidywać skutki działań i planować strategie. Propozycja poznania nowych technik będzie dla nich oznaczała jedynie to, że ostatecznie nauki będzie jeszcze więcej. Jak temu zaradzić? Ubierz mnemotechniki w płaszczyk zabawy. Oto kilka przykładów:
Dzieciom łatwiej jest zapamiętać ogólne zasady działania niż szczegóły, dlatego na przykład oglądając bajki, zwracają uwagę na całą historię, a nie na relacje między bohaterami. Historia, która zapadnie w pamięć, musi być krótka, interesująca i mieć dobrą puentę. A żeby stała się mnemotechniką, trzeba nasycić ją konkretnymi słowami.
Jeśli zbliża się dyktando, na którym nauczycielka będzie sprawdzać znajomość wyrazów na „h”, w historyjce (mamy pierwsze słowo!) muszą znaleźć się hamak, huśtawka, hotel i hamulec. Co powiesz na opowieść o dziewczynce, która przyjechała z rodzicami na wycieczkę nad morze, ale jest za zimno, żeby mogła pluskać się w falach? Snuje się po hotelu, odpoczywa w hamaku, huśta się na huśtawce na pobliskim placu zabaw i jeździ na rowerze. Mama ciągle woła za nią, że musi hamować, kiedy zjeżdża z górki.
Możesz opowiedzieć dziecku gotową historię lub poczekać aż samo stworzy scenariusz ze słowami kluczami. Pamiętasz, co mówiliśmy o aktywowaniu różnych zmysłów? Wsparciem sensorycznym przy tworzeniu historii może być na przykład dyktafon, małe radyjko lub Bajkomat, który pozwala na nagrywanie i odsłuchiwanie własnych historii. I to z podziałem na role!
.jpg?1740341003171 "mnemotechniki – bajkomat")
Gra memory, czyli odnajdywanie par, to świetne ćwiczenie na koncentrację i spostrzegawczość. Okazuje się, że bardzo dobrze wspiera również zapamiętywanie. Zabawa polega na położeniu na stole kart zadrukowaną stroną do dołu, wymieszanie ich, a następnie poszukiwanie par. Skupianie się na układzie kart i notowanie w głowie, które zostały już odsłonięte, a które jeszcze nie, to dobry trening dla mózgu, aby szybciej i łatwiej przyswajał informacje.
Można użyć do tego gotowych gier lub wykonać karty samodzielnie i zapisać na nich to, co wymaga zapamiętania. To mogą być słówka w innym języku, wyniki działań matematycznych, kraj i jego stolica czy wydarzenie historyczne i data.
Kiedy robimy notatki, zbieramy myśli i przelewamy je na papier, nadając im określoną strukturę. Nauczycielka, która pisze na tablicy ważne zagadnienia, również robi to w sposób uporządkowany. To oczywiste – bez jasnej formy wszystkie zapiski byłyby chaotyczne i ani dzieci, ani rodzice nie byliby w stanie się w nich połapać.
Problem w tym, że nie myślimy w sposób uporządkowany, a raczej opieramy się na skojarzeniach i obrazach. Z tego powodu najlepszym sposobem sporządzania notatek są mapy myśli. Dodatkowo łączenie słów z obrazami wzmacnia procesy, które zwykle zachodzą w głowie nieświadomie – zapamiętanie, o której kończy się przerwa, przebiega automatycznie, ale informacja szybko umyka, podczas gdy godziny zajęć zapisane na kolorowym planie lekcji zostają w głowie na dłużej.
Ta mnemotechnika dla dzieci wymaga od nich budowania dłuższych wypowiedzi w oparciu o symbole i krótkie frazy, co ułatwia układanie w głowie faktów i ciągów przyczynowo skutkowych. Tę technikę można wykorzystać na przykład do nauki o określonych regionach świata, bohaterach lektury czy zwierzętach, które żyją w morzu.
Aby mapa myśli była skuteczniejsza, powinna być kolorowa i zawierać obrazki, najlepiej wykonane samodzielnie. Warto sięgnąć po zakreślacze w łagodnych kolorach, które wyeksponują najważniejsze elementy, a jednocześnie nie będą działać rozpraszająco.
Wróćmy na chwilę do Harry’ego Pottera. W teorii miał szansę zapamiętać, że nie warto opowiadać kłamstw. W praktyce przepisywanie jednego zdania w formie kary, co wiemy z dalszych scen filmu, przyniosło efekt odwrotny od zamierzonego. Samo przepisywanie i odrysowywanie nie jest jednak pozbawione sensu.
Realizowanie strategii powtarzania przez przepisywanie ważnych dat lub odrysowywanie kształtów liści drzew, może wpierać zapamiętywanie przez skojarzenie zagadnienia z określoną czynnością i zaangażowanie do nauki innych zmysłów. Jest to dobra mnemotechnika szczególnie dla maluchów, które mają kłopoty z koncentracją lub są bardzo ruchliwe.
Podręczniki wypełnione są infografikami i modelami. Dobrym sposobem jest skopiowanie ich do własnego zeszytu, aby móc po nich do woli kreślić. Łatwym sposobem na odwzorowanie gotowych obrazków jest wykorzystanie kalki, na przykład samoprzylepnej, którą można bez trudu wkleić do gotowych notatek albo jako element mapy myśli.
Polega ona na wyobrażeniu sobie dobrze znanego pomieszczenia, po którym sprawnie potrafimy się poruszać, i umieszczenia w nim konkretnego zagadnienia. Oczywiście wszystko dzieje się w wyobraźni, jednak, co już wiemy, najlepiej jest przenieść wyobrażenia na papier. Ta technika przydaje się na przykład do planowania wystąpień, na przykład zapamiętania wierszyka.
Załóżmy, że maluch musi nauczyć się recytować „Na straganie” Jana Brzechwy. Naukę metodą miejsca trzeba zacząć od narysowania planu swojego pokoju. Na drzwiach naszkicujmy zieleninę – koperek i szczypiorek. Pierwsze od wejścia stoi łóżko – na nim można narysować zielony groszek. Dalej mamy biurko, na którym trzeba położyć buraki i cebulę. Na parapecie niech znajdą się małe brukselki i marchew, a na regale – garnek.
Podążając wzrokiem po swoim pokoju, dziecko patrzy na drzwi („Pan tak więdnie, panie koprze!”, łóżko („Dzięki, dzięki, panie grochu”), biurko („Mój buraku, mój czerwony”), parapet („Zaperzyła się marchewka”) i regał („Wnet i tak zginiemy w zupie!”).
Tu również ważne są kolory. Im wyraźniejsze, tym lepiej. Zarówno szkic pokoju, jak i umieszczone w nim przedmioty, powinny być symboliczne i łatwe do skojarzenia. Do takich prac dobrze sprawdzą się grube kredki Woody 3 w 1, które są bardzo pomocne w rysowaniu po dużych powierzchniach.
Mnemotechniki dla dzieci nie są metodą, która przydaje się tylko w edukacji wczesnoszkolnej jako ułatwienie wejścia w tryb uczenia się. Są to uniwersalne sposoby, które przydają się również do zapamiętywania faktów na późniejszych etapach edukacji. Dodatkowo urozmaicają naukę i dodają do niej elementy kreatywności, a dzieci, które czerpią przyjemność ze zdobywania wiedzy, łatwiej odkrywają swoje zainteresowania i talenty.
